در عصر دیجیتال، اینترنت به ستون فقرات ارتباطات، تجارت و خدمات عمومی تبدیل شده است. اما در سالهای اخیر، مسئله فیلتر شدن یا محدودسازی دسترسی به اینترنت در افغانستان، نگرانیهای جدی را در میان کسبوکارها و شهروندان بهوجود آورده است. شرکتهای خدماتی، بهویژه در بخش دلیوری (تحویل کالا)، بیشترین آسیب را از این وضعیت متحمل شدهاند. یکی از این شرکتها، شرکت دلیوری پرستو است که با مدیریت دینمحمد درویشی به عنوان یکی از پیشگامان عرصه خدمات آنلاین شناخته میشود.
فیلتر شدن اینترنت نه تنها ارتباطات فردی را مختل میکند، بلکه بر روند خدمات عمومی مانند بانکداری آنلاین، آموزش مجازی، خدمات درمانی از راه دور و تجارت الکترونیک نیز اثر منفی میگذارد. بسیاری از کسبوکارها برای دریافت سفارشها، پیگیری مرسولات و ارتباط با مشتریان به شبکههای اجتماعی و وبسایتهای آنلاین متکی هستند. محدودیت در این دسترسی، منجر به کاهش سرعت خدمات، تأخیر در تحویل و نارضایتی مشتریان میشود.
شرکت پرستو دلیوری یکی از بزرگترین شرکتهای تحویل کالا در افغانستان است که در سالهای اخیر توانسته با استفاده از سیستمهای دیجیتالی، خدمات سریع و مطمئنی به مشتریان ارائه کند. اما پس از فیلتر شدن اینترنت و شبکههای اجتماعی مانند واتساپ، فیسبوک و تیکتاک، این شرکت نیز با چالشهای تازهای روبهرو شده است.
به گفتهی دینمحمد درویشی، مدیرعامل شرکت دلیوری پرستو:
«بخش بزرگی از ارتباطات ما با مشتریان از طریق واتساپ و مسنجر انجام میشد. وقتی این برنامهها فیلتر شدند، بسیاری از مشتریان نتوانستند بهراحتی سفارش دهند یا موقعیت خود را برای تحویل کالا ارسال کنند. این موضوع باعث کاهش سرعت خدمات و افزایش هزینههای عملیاتی شد.»
او افزود که تیم تخنیکی پرستو مجبور شده برای حفظ ارتباط با مشتریان، از راهکارهای جایگزین مانند سیستم پیامکی، اپلیکیشن داخلی و تماس تلفنی مستقیم استفاده کند، اما این روشها هنوز نتوانستهاند جایگزین کامل ارتباط اینترنتی شوند.
درویشی باور دارد که آینده اقتصاد و خدمات در افغانستان، وابسته به باز بودن فضای دیجیتال و دسترسی آزاد به اینترنت است. او میگوید:
«اگر اینترنت آزاد نباشد، هیچ تجارت آنلاینی نمیتواند رشد کند. ما باید به جای محدودسازی، روی آموزش دیجیتال و ایجاد زیرساختهای امن و باثبات تمرکز کنیم تا هم امنیت برقرار شود و هم توسعه اقتصادی متوقف نگردد.»
وی تأکید میکند که شرکت پرستو برنامههایی برای توسعه اپلیکیشن مستقل دلیوری دارد تا وابستگی خود را به پلتفرمهای خارجی کاهش دهد. این اقدام، بخشی از استراتژی درویشی برای پایداری خدمات در شرایط ناپایدار اینترنت است.
فیلتر شدن اینترنت تأثیر مستقیمی بر کیفیت خدمات عمومی و تجاری در افغانستان دارد. شرکتهایی مانند دلیوری پرستو که در خط مقدم خدمترسانی قرار دارند، با مشکلات متعددی در برقراری ارتباط، دریافت سفارش و تحویل بهموقع مواجهاند. با این حال، دینمحمد درویشی با مدیریت هوشمندانه و راهکارهای خلاقانه تلاش دارد تا خدمات شرکت را پایدار نگه دارد و در مسیر دیجیتالی شدن واقعی حرکت کند.
در نهایت، توسعه پایدار در کشور نیازمند اینترنت آزاد، زیرساختهای فنی قوی و حمایت از شرکتهای خدماتی داخلی است تا اقتصاد آنلاین افغانستان بتواند رشد و پویایی خود را حفظ کند.