بارداری نعمت بزرگی است، اما زمانی که بدون آمادگی و ناخواسته رخ دهد، میتواند پیامدهای جسمی، روانی و اجتماعی زیادی برای زنان و خانوادهها داشته باشد. به همین دلیل، آشنایی با روشهای پیشگیری از بارداری برای زنان و مردان اهمیت فراوان دارد. امروزه راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از بارداری وجود دارد که با توجه به شرایط جسمی، سنی و فرهنگی میتوان از آنها استفاده کرد.
روشهای هورمونی با تغییر سطح هورمونهای بدن، تخمکگذاری را متوقف یا سخت میکنند.
قرصهای ضدبارداری: پرکاربردترین روش برای دختران و زنان جوان است. این قرصها باید روزانه مصرف شوند و در صورت مصرف درست، مؤثرترین شیوه هستند.
تزریق ضدبارداری: هر سه ماه یکبار تزریق میشود و نیازی به یادآوری روزانه ندارد.
چسپ ضدبارداری: روی پوست قرار میگیرد و هورمون آزاد میکند.
حلقهی واژینال: وسیلهای کوچک است که ماهانه داخل واژن گذاشته میشود.
مزایا: مؤثر، قابل اعتماد، تنظیم قاعدگی
معایب: عوارض جانبی هورمونی مثل سردرد، تغییر وزن یا حالت تهوع
این روشها بهصورت فیزیکی مانع ورود اسپرم به رحم میشوند.
کاندوم مردانه: در دسترسترین وسیله است و علاوه بر پیشگیری از بارداری، از بیماریهای مقاربتی نیز جلوگیری میکند.
کاندوم زنانه: مشابه کاندوم مردانه اما در داخل واژن قرار میگیرد.
دیافراگم یا کلاهک دهانه رحم: وسیلهای گنبدی شکل است که همراه اسپرمکش استفاده میشود.
مزایا: محافظت همزمان در برابر بیماریهای مقاربتی
معایب: نیاز به استفادهی درست در هر رابطه، احتمال پارهشدن
آییودی وسیلهای کوچک از جنس مس یا حاوی هورمون است که توسط داکتر داخل رحم گذاشته میشود.
نوع مسی تا ۱۰ سال مؤثر است.
نوع هورمونی علاوه بر پیشگیری از بارداری، خونریزی قاعدگی را نیز کاهش میدهد.
مزایا: طولانیمدت، مطمئن
معایب: نیاز به مراجعه داکتر، احتمال درد یا خونریزی در ماههای اول
این روشها بر پایه شناخت بدن و چرخه قاعدگی انجام میشود.
روش تقویمی: پرهیز از رابطه در روزهای باروری
روش دمای پایه بدن: کنترل تغییرات دما برای تشخیص تخمکگذاری
روش بیرونکشی (Withdrawal): خارج کردن آلت قبل از انزال
مزایا: بدون هزینه، طبیعی
معایب: دقت پایین، احتمال زیاد بارداری ناخواسته
برای زنانی و مردانی که تصمیم قطعی به نداشتن فرزند دارند:
بستن لولههای فالوپ در زنان
وازکتومی در مردان
مزایا: دائمی و مطمئن
معایب: برگشتناپذیر یا بسیار دشوار
این قرصها پس از رابطهی بدون محافظت یا شکست روش پیشگیری (مثل پارهشدن کاندوم) مصرف میشوند.
مزایا: جلوگیری فوری از بارداری
معایب: فقط برای شرایط اضطراری است و استفاده مکرر توصیه نمیشود
آگاهی از روشهای پیشگیری از بارداری حق هر زن و مردی است. انتخاب روش مناسب به شرایط جسمی، سن، وضعیت تأهل و حتی باورهای فرهنگی وابسته است. بهترین راه، مشورت با داکتر و دریافت راهنمایی تخصصی است. در نهایت، پیشگیری از بارداری ناخواسته نهتنها سلامت فردی و خانوادگی را تضمین میکند، بلکه باعث آرامش روانی و افزایش کیفیت زندگی میشود.